Chomsky ve Psikolenguistik Kuram
Chomsky!nin görüşü, “Dil, insan türü için doğuştandır.Dil insanlar için biyolojik alt yapı, doğuştan donanım, türsel hazır bulunuşluktur.” şeklindedir.
Chomsky’e göre tüm insanlar yeryüzüne Dil Edinme Mekanizmasıyla gelir.
Sesler, seslerden morfemler oluşturma, bunlardan anlam yani semantik oluşturma ve sentaks(söz dizimleri) yapıp farklı anlamlar türeterek kullanmak yani pragmatik tüm insanlarda doğuştan gelmektedir.
Ayrıca çevrede konuşulan dili alıp zihne yerleştirme alıcı dil ve daha sonra zihne yerleştirilen dili kullanma ifade edici dildir.Bu tüm insanlarda doğuştan gelmektedir.
Bütün bu özellikler doğuştan dil edinme mekanizmasının içinde gelmekte ama bunları hangi dil üzerinde yapacağımızı, hangi dili konuşacağımızı çevreden öğrenmekteyiz.
Bu kuramdan yola çıkarak aşağıdaki varsayımlarda bulunabiliriz.
- Sağırlar dili neden mükemmel öğrenirler?Cevap olarak, mekanizma doğuştandır.
- Niye bu kadar çok dil var?Cevap olarak, mekanizma doğuştandır.O yüzden insanların olduğu heryerde dil vardır.
- Dilde nasıl bu kadar anlam zenginliği var?Cevap olarak, kelime ve cümlelerin yeri değiştirildiğinden dolayı.Pragmatik.
Chomsky’e göre A dili B dilinden üstün ya da şöyle böyle olması hikayedir.
Önemli olan pragmatik olmasıdır.
Psikolenguistikçilere Göre Dil Gelişimi Aşamaları
Bütün dünyadaki çocuklar bu aşamalardan geçip dil öğreniyor.Bundan dolayı kalıtımsaldır.
Evreler
|
AGULAMA(0 – 12 Ay) |
Ağlama(0 – 2 Ay) |
Çocuk ağlayarak dille ilgili organları kullanmayı, yani dudak, dil, damağını kullanmayı öğrenir.İlitişimde vardır. |
Babıldama(2 – 6 Ay) |
Bu dönem tam olarak agulamaya karşılık gelir.Çocuk “aguuuu”, “abbabba”, “ecededee” şeklinde salak saçma sesler çıkarır.Bu evre doğuştan sağırlarda da vardır.Bu dil doğuştandır görüşüne en büyük kanıttır.Bu gün bizim çıkartamadığımız sesleri bebekler bu evrede çıkarırlar.
Hertürlü ses çıktığı için, dil gelişimi için evrenseldir.
|
Çağıldama/Heceleme(6 – 12 Ay) |
Dik yerelleşiyor.İçinde bulunduğun yerin sesleri kalıyor diğerleri gidiyor.Sağırlarda ses çıkarmayı bırakıyor.Önce birbirini takip eden sonra takip etmeyen heceleri söyler.”nana”, “anne”, “nene” |
Tek Sözcük(12 – 18 Ay)
Otistik ve zihinsel engelliler için burası kritik dönemdir.
|
Semantiğin oluştuğu yerdir.
Bilinçli olarak çıkarır.
Çocuk top derken topa karşılık geldiğini bilerek top seslerini çıkarır.
Bir kelimeyle birden çok kastediliyorsa buna morgen deniyor.
|
Telegrafik Konuşma(18 – 24 Ay) |
İki, en fazla üç sözcükle konuşulur.Bağlaç ve ekler kullanılmaz.
Su ver.
Top at.
Ben gel.
Ali ben oyna.
gibi gibi saçmaaaa sapannnnnnnn konuşma tarzıdır.
|
İlk Gramer(24 – 60 Ay) |
Gramer kurallarına uygun konuşma başlar. |
Chomsky ve Piaget’in Ekledikleri
Chomsky, alıcı dil ve ifade edici dili ekler.
Piaget’te eksik kurallaştırma ve aşırı kurallaştırmayı ekler.
Alıcı dil, 0 – 2 yaş aralığında muazzam işler.2. dil ana dil gibi öğrenilmez.Alıcı dil hala mevcut lakin o kadar değil.
Önce alıcı dil gelişir, daha sonra ifade edici dilde kullanılmaya başlar.
Eksik kurallaştırmada bir nesnenin bir tane adı vardır.Örneğin, “simitçi” kelimesinde ki “çi” ekini bir tek burada kullanıldığını sanar ve “tornacı” kelimesini bu şekilde değilde “torna abi” gibi seslendirir.Çünkü mevzuyu anlamamış.Eksik kurallaştırmış.
Aşırı kurallaştırmada çocuk bir gramer kuramını yerli yersiz kullanır.Örneğin, “simitçi”, “kalemci”, “polisci”, “sizler geldiler” vs. gibi.
Aşırı kurallaştırmada çocuk kelime üretir.”Yalandırdım”
Vurgu yapmak için bir kelimeyi iki kere kullanma aşırı kurallaştırmadır.
Anlatım bozukluklarının çoğu aşırı kurallaştırmadır.
Piaget’in büyük iddaası, “Dil ve Biliş paraleldir”.
Bilişsel gelişimi en iyi takip eden alan dil gelişimidir.
Önce düşünce gelişir, devresel tepki(agulama), önce nesne sürekliliği oluşur, sonra tek sözcüğe geçilir.Önce sembolleştirme sonra gramer oluşur.
Piaget ve Chomsky ortak noktası konuştuğunuz dilin önemi yoktur.